Im Mittelpunkt der im Rahmen des Leistungskurses Latein vorgelegten Facharbeit steht die Übersetzung der deutsch-tschechischen Aussöhnungserklärung, die die Außenminister der beiden Länder am 20. Dezember 1996 unterzeichneten, um nach jahrenlanger Orientierungslosigkeit in den beiderseitigen Beziehungen ein Zeichen der Freundschaft zu setzen.
Der Autor stellt anhand eines aktuellen Vertragstextes in eindrucksvoller Weise die Eignung des Lateinischen als juristische Sprache auch in heutiger Zeit sowie das Fortleben des ciceronianischen Stils dar. Neben der Übersetzung selbst finden sich stilistische Erläuterungen anhand ausgewählter Beispiele aus dem Text. Die Arbeit, für die der Autor mit einer Ehrenurkunde der Stiftung „Antike und Europa“ ausgezeichnet wurde, endet mit einem Schlussplädoyer für die Verwendung des Lateinischen als europäische Vertragssprache.
Inhaltsverzeichnis
1. Vorwort
2. Translatio foederis amicitiae
3. Verwendete Termini
4. Interpretation: Der Vertragstext und die klassische Rhetorik
4.1 Cicero als Vorbild für das Humanistenlatein
4.2 Zur Übersetzung des Textes
4.3 Plädoyer für das Lateinische als Vertragssprache innerhalb Europas
5. Deutsch-Tschechische Erklärung über die gegenseitigen Beziehungen
6. Quellenangabe
1.Vorwort
Gegenstand dieser Facharbeit ist die deutsch-tschechische Erklärung, die am 20. Dezember 1996 die Außenminister der beiden Länder unterzeichneten.
Dieser Vertrag wurde zum Zweck geschlossen, um, wie die Bezeichnung „Aussöhnung“ treffend beschreibt, nach jahrelanger Orientierungslosigkeit in den beiderseitigen Beziehungen ein Zeichen der Freundschaft zu setzen.
Ausgehend von einem Zitat aus einem „Spiegel“-Interview, in dessen Verlauf Dr. Eichenseer (u.a. Dozent für Lebendes Latein an der Universität Saarbrücken) Latein als juristisch äußerst geeignete Sprache charakterisiert, habe ich mir in dieser Facharbeit zum Ziel gesetzt, einen aktuellen Vertragstext ins Lateinische zu übersetzen und an ihm die Eignung dieser Sprache in unserer heutigen Zeit und das Fortleben des ciceronianischen Stils darzulegen. Auch ich vertrete die Auffassung Eichenseers, der sich in besagtem Interview über die lateinische Sprache wie folgt äußert:
„Ihre Präzision und Schärfe – Eigenschaften, die Latein ... als europäische Gesetzes- und Verwaltungssprache geradezu prädestinieren“.
zitiert in: „Die Bedeutung des Lateinischen für ein vereintes Europa“, /1/, S. 167
Im folgenden Teil dieser Facharbeit findet sich nun die Übersetzung des Vertragstextes, der sich mit den teilweise sehr traurigen Abschnitten der Vergangenheit zwischen der Bundesrepublik und Tschechien befasst. Inhalt und Sinn der Erklärung ist dabei keinesfalls ein Arrangieren mit der Vergangenheit; vielmehr sind sich beide Seiten bewusst, dass es einer Aufarbeitung der gemeinsamen dunklen Zeit bedarf.
In dem sich daran anschließenden Aufsatz möchte ich noch etwas näher auf die Eignung des Lateinischen eingehen, indem ich auch Bezug auf Cicero nehme, der (zusammen mit Caesar) der lateinischen Sprache eine feste Norm gab, und sich somit auch verantwortlich für den Stil des späteren Humanistenlatein zeichnen kann.
Nicht zuletzt möchte ich auch auf meine Übersetzung selbst eingehen, wenn ich die Gestaltung des lateinischen Textes an einzelnen einleuchtenden Beispielen darstelle. In einem ‘Schlussplädoyer’ werde ich mich noch einmal über die Vorzüge des Lateinischen als ‘Universalsprache’ äußern.
2. Translatio foederis amicitiae
Magistratus rei publicae foederatae Germaniae et rei publicae Cechiae –
et memores pacti, quod ante diem quartum Kalendas Martias A.D. MCMXCII[*] res publicae foederatae et Germaniae et Cechiae Slovaciaeque de bona vicinitate et collaboratione familiari confecerunt, quo Germani et Cechi se reconciliaverunt,
et permoti temporibus diuturnis, quibus Germani et Cechi cum finitimo utiliter placideque convivebant et plurimas res creabant, quibus cultus atque humanitas augebantur quaeque adhuc constant,
et persuasi iniuriam commissam non infectam quidem fieri, leniri tamen posse, neque aliam iniuriam nasci oportere,
et conscii rem publicam foederatam Germaniae rem publicam Cechiae vehementer adiuvare, ut in Societatem Europaeam atque Confoederationem Atlanticam Septemtrionalem recipiatur, quia eis persuasum est hanc esse voluntatem utriusque populi,
et confidentes se ambo in rebus communibus fide atque sinceritate uti velle, quae fundamenta sunt futurae et solidae amicitiae – communiter declarant:
Utraque pars sibi conscia est officium ac munus hoc esse, ut vicinitatem ac amicitiam in rebus Germanicis-Cechicis augeat et magnum momentum ad formandam Europam, quae in unum nunc coalescat, afferat.
Rebus publicis foederatis Germaniae et Cechiae hodie bona rei publicae liberae communia sunt, iidemque iura hominum et libertatem et ius gentium maximi aestimant, instituta rei publicae legibus constitutae colunt, pacem sequuntur. Hoc fundamento posito vehementer student pro gravibus necessitudinibus mutuis collaborationem in omnibus rebus una persequi.
Utraque pars simul sibi conscia est una in tempus futurum contendentibus sincere aperteque loquendum profitendumque esse de rebus praeteritis, cum non ignorent causam et effectum rerum gestarum recto ordine esse conspicienda.
II
Pars Germanica se auctorem esse profitetur rerum gestarum, quae ad Conventionem Monachiensem A.D. MCMXXXVIII factam duxerunt, ad fugam expulsionemque hominum e finibus Cechoslovaciae, ad distractionem occupationemque rei publicae Cechoslovaciae.
Eandemque miseriarum et iniuriarum populo Cechico a Germanis illatarum facinoribus socialistarum nationalium paenitet. Pars Germanica in honore habet eos, qui vi et dominatione nationali-socialistica affecti sunt, et eos, qui illi dominationi resistebant.
Pars Germanica etiam sibi conscia est e vi et iniuria nationali-socialistica populo Cechico illatam bello finito fugam, expulsionem, iniuriam exstitisse.
III
Pars Cechica dolet, quod et expellendis post bellum et deportandis per vim Germanis Sudeticis e pristina Cechoslovacia et adimendo possessionem iuraque civilia hominibus culpa vacuis miseria iniuriaque magna facta est, praesertim in eo, quod crimen universis vitio vertebatur. Imprimis delictorum paenitet, quae contra humanitatem et normas quoque eo tempore ratas commissa erant; paenitet praeterea factum esse, ut ea delicta per legem CXV ante diem octavum Idus Martias A.D. MCMCLVI non iniusta ducerentur et propterea haec facinora non punirentur.
IV
Ambae partes iniuriam commissam nunc praeteritam esse consentiunt, itaque necessitudines communes ad res futuras convertent. Ideo potissimum, quia semper consciae erunt rerum gestarum suarum, in communitate instituenda dialogum atque consensum maxime observandos esse censent, ita ut pars altera et iura sua observet et alterius partis iura vereatur. Quapropter utraque pars se res suas non controversiis publicis aut civilibus, quae ex rebus gestis existere solent, oneraturam esse declarat.
V
Utraque pars confirmat officia sua in legibus XX et XXI pacti de bona vicinitate atque collaboratione familiari ante diem quartum Kalendas Martias A.D. MCMXCII conscripti, in quo iura minorum populi partium, i.e. et Germanorum, qui in re publica Cechiae vivunt, et illorum, qui a Cechia oriundi in re publica foederata Germaniae vivunt, confirmata sunt.
Utraque pars eam minorem populi partem atque eas personas magni ad res communes momenti esse conscia est constituitque se protinus eis favere velle.
VI
Ambae partes pro certo habent aditu rei publicae Cechiae in Societatem Europaeam et facultate in ea regione domicilium eligendi facta convictum Germanorum Cechorumque faciliorem factum iri.
Qua in re se esse contentos confitentur, quod propter Conventionem Europaeam de consociatione inter rem publicam Cechiae et Societates Europaeas et eorum civitates factam progressus magni collaborationis oeconomicae, facultatium industriae liberi commercii et industriae conductorum ex lege XLV huius pacti effecti sint.
Ambae partes paratae sunt in probandis petitionibus eorum, qui mansionem aditumque ad mercatum laboris exigunt, intra ius suum praecipue rationem habere causarum humanarum aliarumque, imprimis earum, quae necessitudines cognatorum et familiarum ceterasque attinent.
VII
Ambae partes fiscum Germanicum-Cechicum pro rebus futuris instituent. Pars Germanica ei fisco quotannis summam milies quadringenties centena milia marcarum* praestabit. Pars Cechica summam quater milies quadringenties centena milia coronarum dabit. Administratio communis huius fisci alio tempore constituenda est.
Is fiscus communis ad res ex usu partis utriusque gerendas conducet (velut congressus adulescentium, curam senum, aedificationem atque curam sanatoriorum, curationem et renovationem monumentorum ac sepulcrorum, auxilium minorum populi partium, incepta communia, institutiones Germanicas-Cechicas colloquiorum, institutiones scientificas oecologiamque communem, eruditionem linguarum, collaborationem utriusque rei publicae).
Pars Germanica se curam praecipuam atque laborem eorum hominum, qui victimae iniuriae et violentiae nationalis-socialisticae sunt, impendere debere profitetur. Qua de causa talia incepta praecipue pro victimis iniuriae nationalis-socialisticae instituenda sunt.
VIII
Ambae partes progressionem historicam necessitudinum inter Germanos et Cechos communiter exquirendam et explorandam esse, imprimis primae partis huius saeculi, consentiunt, eaque de re negotium adhuc efficax consilii historicorum Germanici-Cechici perseverandum esse censent.
Utraque pars simul traditis litteris artibusque conservandis et excolendis, quae Germanos et Cechios coniungunt, viae communi in tempus futurum ducenti maxime faveri posse ducunt.
Ambae partes institutionem Germanicam-Cechicam colloquiorum instituere constituunt, quae imprimis opibus fisci communis pro rebus futuris Germanici-Cechici destinati aletur, et in quo sub magistratu utroque atque cum omnibus sociis, quibus bona amicitia Germanica-Cechica cordi est, dialogus inter Germanos et Cechios colendus est.
Praga, ante diem duodecimum Kalendas Februarias A.D. MCMXCVII
Pro magistratibus rei publicae foederatae Germaniae
Pro magistratibus rei publicae Cechiae
[...]
[*] cf. Tabelle (Interpretation)
* cf. Tabelle (Interpretation)
-
Laden Sie Ihre eigenen Arbeiten hoch! Geld verdienen und iPhone X gewinnen. -
Laden Sie Ihre eigenen Arbeiten hoch! Geld verdienen und iPhone X gewinnen. -
Laden Sie Ihre eigenen Arbeiten hoch! Geld verdienen und iPhone X gewinnen. -
Laden Sie Ihre eigenen Arbeiten hoch! Geld verdienen und iPhone X gewinnen. -
Laden Sie Ihre eigenen Arbeiten hoch! Geld verdienen und iPhone X gewinnen. -
Laden Sie Ihre eigenen Arbeiten hoch! Geld verdienen und iPhone X gewinnen.